Zagreb 22. Septembar 2018.
Druga međunarodna panevropska konferencija u organizaciji Crnogorske panevropske unije na temu “Za Evropu: Komuniciranje evropskih integracija između država članica EU i država proširenja” održana je 21 i 22. septembra 2018. godine u Zagrebu, u hotelu Palace. Organizacija konferencije je podržana od strane Evropske komisije kroz Jean Monnet Action projekat “Komuniciranje Evrope između panevropskih društava” (“Communicating Europe in Pan-European Societies” 2017-2019, CEPES project). Agenda konferencije.
Učesnici konferencije su bili predstavnici organizacija, članica Međunarodne panevropske unije (koja okuplja kako zemlje EU, tako i zemlje Zapadnog Balkana), kao i predstavnici Evropskog parlamenta, predstavnici Ministarstva vanjskih i evropskih poslova Republike Hrvatske, ambasade Crne Gore u Hrvatskoj, predstavnici crnogorskog parlamenta, te kolege iz civilnog sektora.
Međunarodne panevropska unija jedan je od najstarijih nadnacionalnih pokreta u Evropi, koji baštini ideje svojih osnivača, posebno grofa Ričarda Kudenova-Kalergija, a njeni su ciljevi ujedinjena Evropa kao zajednica vladavine prava, mira, slobode i zajedničkih, evropskih vrijednosti.
Ambasador Crne Gore u Republici Hrvatskoj, Boro Vučinić, pozdravljajući učesnike konferencije, istakao je da se posvećenost evropskoj ideji koja spaja panevropska društva zemalja jugoistoka Evrope sa zemljama EU, nalazi i u temeljnim strateškim spoljnopolitičkim odrednicama i ciljevima države Crne Gore. Plemenita evropska ideja kaže da: Narodi Evrope dijele zajedničku istoriju i nasljeđe, pa stoga njihova vizija evropskog jedinstva nije samo apstrakcija zajedničke političke i ekonomske budućnosti, nego i povratak prirodnom i kulturološkom krugu kome istorijski pripadaju svi evropski narodi, te stoga tome teži i Crna Gora, i svi njeni susjedi u regionu.
Matija Očuršćak, načelnik sektora za Jugoistočnu evropu i proširenje, u Ministarstvu vanjskih i evropskih poslova RH, istakao je da Republika Hrvatska pozdravlja obnovljeni interes EU za region Jugoistočne Evrope. Prateći odredbe Sporazuma o evroatlanskom partnerstvu između Republike Hrvatske i Crne Gore, Hrvatska je aktivno podržavala put Crne Gore ka članstvu u NATO. S toga, gospodin Očuršćak je potvrdio podršku R. Hrvatske prema Crnoj Gori I njenom evropskom putu. Naglasio je da je jako bitno da sve države Zapadnog Balkana imaju jasnu i čvrstu perspektivu pristupanja EU, te da Hrvatska podržava regata princip i da će u narednom periodu biti snažan partner balkanskim zemljama u njihovim reformama u okviru procesa evropskih integracija. Najavio je I bitnu ulogu Hrvatske za politiku proširenja 2020 godine kada će Hrvatska preuzeti Predsjedavanje Savjet EU.
Skupu se obratio i predsjednik Međunarodne panevropske unije, gospodin Alain Terrenoire, koji je naglasio da se zemljama kao što je Crna Gora treba ponuditi određena vrsta pred-formule pristupanja, kako bi se aktivno ukjučile u proces kreiranja zajedničke spoljne i bezbijednosne politike EU. Istakao je da u ovakvim kriznim vremenima neophodno je uključiti sve evropske vlade kako se ne bi aktivirali stari rivaliteti I destabilizovala Unija. Ponovio je da termin Panevropa obuhvata cijelu Evropu, a ne njene fragmenete i da bi to trebala slijedii i EU. Potrebno je, kako je kazao predsjednik Međunarodne panevropske unije, izgraditi iznova projekat EU, kako bi Evropljani konačno mogli stvarno živjeti zajedno u bezbjednosti i progresu.
Akademik Mislav Ježić, predsjednik Hrvatske panevropske unije istakao je veoma dobru saradnju Hrvatske panevropske unije i Crnogorske panevropske unije, pohvalio je što CPEU čine i mladi perspektivni ljudi koji istinski vjeruju u vrijednosti koje Panevopska zajednica njeguje. Podsjetio je da Hrvatska i Crna Gora imaju dugo godina izgrađene dobre odnose, podsjetio je i na doba Knjaževine i Kraljevine Crne Gore, te na istaknuti rad čuvenog hrvatskog pravnika Valtazara Bogišića, koji je radio na OPštem imovinskom zakoniku Crne Gore. Zaključio je da podržava što prije integraciju Zapadnog Balkana u EU, jer Evropska unije mora biti kompletna sa svim evropskim državama unutra.
Gordana Đurović, predsjednica Crnogorske panevropske unije izrazila je posebno zadovoljstvo što se druga konferencija CPEU održava u Republici Hrvatskoj, koja značajno doprinosi jačanju ideje evropskog ujedinjenja i promociji evropskih vrijednosti kroz aktivnosti Hrvatske panevropske unije, te da su danas na konferenciji i predstavnici drugih važnih članica, organizacija iz Njemačke, Francuske, Austrije, Slovenije, Bosne i Hercegovine, te Crne Gore. Na taj način konferencija ostvaruje svoje osnovne ciljeve, a to je bolje komuniciranje o zajedničkoj evropskoj budućnosti, afirmacija priroritetne agende sa Samita u Sofiji, za Evropu koja štiti, osnažuje i brani, za snažnije prisustvo i pažnju EU prema regionu Zapadnog Balkana, kao i za stabiliniji region, integrisan u evropsku porodicu.
Na prvom panelu posvećenoj debati o evropskim vrijednostima i evropeizaciji Jugoistočne Europe, poslanik Evropskog parlamenta, gospodin Tonino Picula istakao je da je danas jako važno komunicirati evropski integracioni proces prema zemljama koje su kandidati ili potencijalni kandidati za pristupanje EU, međutim možda još važnije, kako je poručio – kako komunicirati evropski projekat unutar EU. Jako bitno je da dvije trećine poslanika Evropskog parlamenta i dalje čvrsto podržavaju politiku proširenja EU, iako je neizvjesno kako će to biti nakon sljedećih evropskih izbora. Osvrnuo se i na sporove koji su aktualni na prostoru Zapadnog Balkana, te konstatovao prisustvo velikog optimizma među Evropljanima i EU insitucijama za rešavanje pitanja imena Bivše Jugoslovenske Republike Makedonije. Poslanik Picula istovremeno smatra da,po pitanju spora između Srbije i Kosova, moguće rešenje u vidu razmjene teritorija bi samo otvorilo Pandorinu kutiju novih problema na Balkanu. Izrazio je svoje duboko neslaganje sa tim predlogom.
Adrijan Vuksanović, poslanik u Parlamentu Crne Gore, predsjednik Odbora za evropske integracije i potpredsjednik CPEU je rekao da Crna Gora zaslužuje članstvo u Evropskoj uniji, jer jako dobro napreduje u pregovorima, ali treba istaći i činjenicu da Crna Gora baštini EU vrijednosti i to u onim periodima kada to nije bilo lako dokazati. Istovremeno, Crna Gora se, zbog svoje specificnosti da na tako maloj teritoriji postoji etnički, religijski i svaki drugi sklad, može smatrati kao “EU u malom”. Nadalje, istakao je da je Crna Gora uvijek bila dio rešenja, a nikad problema, te zbog svega toga, a u odnosu na skorije krize unutar zemlje uoči parlamentarnih izbora 2016 godine čije se posljedice mogu i danas vidjeti, jako je bitno da postoji eksplicitna podrška Evropske unije.
Pavo BARIŠIĆ, generalni sekretar Internacionalne panevropske unije je pohvalio Crnogorsku panevropsku uniju na pravovremnom postavljanju pitanja kako komunicirati EU integracije s obzirom na doseg Crne Gore u procesu pregovora za članstvo u EU, u cilju isto tako važne borbe protiv sve većeg porasta tzv. “fake news”. Naglasio je da su evropske vrijednosti temelj EU i da bi za prevazilaženje svih kriza koje potresaju Evropu bilo jako bitno ne nametati te vrijednosti do perfekcije, već sa tolerancijom uvažavati sve različitosti i da će to zasigurno voditi ka većem jedinstvu u EU. Saglasio se sa iznešenom misli predsjednika EK gospodina Junkera, koji je u svom govoru u Evropskom parlamentu podsjetio na uspješni niz proširenja EU, koje su uspjele pomiriti istoriju i geografiju Evrope, te da stoga taj proces treba do kraja ispuniti.
Franjo Topić član Predsjedništva Internacionalne panevropske unije rekao je da je najveći uspijeh EU uspostava i održavanje mira, da je mir najveća vrijednost, te da se nikad nije bolje živjelo u Evropi, i pored velikog nezadovoljstva građana kako se neka pitanja rješavaju. TO je više pitanje svijesti ljudi, i da nam je zato potreban dobar mehanizam komuniciranja EU integracija i evropskih vrijednosti. Na kraju izlaganja, potvrdio je važnost ovakvih događaja za uticaj na svijest ljudi o integracionim procesima.
Rainhard KLOUCEK, generalni sekretar PEU Austrije je potvrdio da je politika proširenja jedna od najuspješnijih politika Evropske unije, te da je održavanje stabilnosti uvijek manje skupo, nego kreiranje nestabilnosti. Dodao da je Europeizacija Zapadnog Balkana veoma važna, ali da je ponovna Europeizacija Evropske unije još važnija.
U trećem panelu, diskusija se fokusirala na regionalne izazove procesa integracija ZB6, dok je četvrti panel bio posvećen stavovima mladih panevropskih organizacija po pitanju agende pristupanja 2025.
Nastavak konferencije počeo je sa drugim panelom vezanim za regionalne izazove na putu prema Evropskoj uniji i govorili su:
Bernd POSSELT, predsjednik PEU Njemačke koji je rekao da bez zajedničkog evropskog suvereniteta na kontinentu neće biti suvereniteta uopšte, te da bi države Evrope imale bilo kakav uticaj na događaje u svijetu, neophodno je da budu ujedinjene. Nadalje, istakao je da uloga panevropskih pokreta leži u promovisanju duha evropskih zajednica, regiona, gradova u institucijama EU i da bi se to postiglo neophodna je kvalitetna komunikacija.
Mislav JEŽIĆ, predsjednik PEU Hrvatske se još jednom osvrnuo na hronologiju bogatih i dobrih odnosa Republike Hrvatske i Crne Gore, te rekao da su hrvatska manjina u Crnoj Gori i crnogorska manjina u Hrvatskoj najbolja spona dvaju naroda i država. Najavio je da će naredni samiti, u Sibiju 2019. i u Zagrebu 2020. podrobno baviti pitanjem proširenja.
Dejan HRIBAR, Generalni sekretar PEU Slovenije poručio da građani Jugoistočne Evrope sebe vide unutar EU; građani EU vide Jugoistočnu Evropu u uniji i da ne vidi problem zbog čega te zemlje ne bi uskoro mogle biti dio EU. Naglasio je bitnost kvalitetne komunikacije EU procesa, kako ne bi došlo do daljeg odlaganja konkretnih procesa čime bi se rizikovala podrška EU članica kandidatima za pristupanje u EU.
Haris ĆUTAHIJA, V.D. predsjednika PEU Bosne i Hercegovine je istakao da je Evropa nastala kao dugoročno rešenje sukoba, što je formula koju bi Balkan morao primijeniti. Gospodin Ćutahija je rekao da je ovo jedan od rijetkih momenta kada smo svi u Jugoistočnoj Evropi na istoj strani, okrenuti zajedničkoj evropskoj budućnosti i taj momentum treba iskoristiti.
Gordana ĐUROVIĆ, predsjednica PEU Crne Gore predstavila je glavne izazove i naredne korake Crne Gore i zemalja regiona na putu ka EU sa posebnim akcentom na uslove za uspjesno okončanje pregovora za Crnu Goru.
Dok, na trećem panelu, posvećenom dijalogu Mladih u okivru Panevropskih unija u vezi sa perspektivom proširenja 2025, govorili su predstavnici Hrvatske, Crne Gore, BiH i Austrije:
Đorđije BRAJOVIĆ, Generalni sekretar Crnogorske panevropske unije je kazao da Evropska unija nema alternativu za zemlje Jugoistočne Evrope, a u prilog tome ide i činjenica da je politika proširenja jedna od najboljih politka EU.
Pavao NUJIĆ, predsjednik Mladih Hrvatske panevropske unije poručio da se mora početi razmišljati dugoročno, ali stalno imajući u vidu ključni princip evropskog ujedinjenja- solidarnost.
Dario PLAVČIĆ, predsjednik Mladih Panevropske unije Bosne i Hercegovine je istakao da je Panevropa uvijek bila avangarda politike i dodao da u procesu pristupanja EU mladi moraju imati posebno aktivnu ulogu, imajući u vidu to da čine 25% stanovništa Evrope.
Stefan HOBÖCK, predstavnik Mladih PEU Austrija poručio da zemlje Zapadnog Balkana trebaju što prije ući u EU iz 4 ključna aspekta: bezbjednosnog, ekonomskog, aspekta reformi i uticaja globalnih sila.
Milica Muhadinović, sekretarka Mladih Crnogorske panevropske unije je istakla ulogu mladih u Crnogorskoj panevropskoj aktivnosti i objasnila ključne aktivnosti i događaje u proteklom periodu sprovedenih u organizaciji mladih.
Na konferenciji je usvojena Deklaracija panevropskih organizacija učesnica skupa, sa porukama za snažniju Evropu kroz bolje komuniciranje, za potpuno sprovođenje Prioritetne agende sa Samita u Sofiji, za Evropu koja štiti, osnažuje i brani, za pojačano angažovanje EU u regionu, te za stabilniji i integrisani region sa perspektivom članstva u Uniji.
