Saopštenje CPEU, 6.4.2020. „Za ujedinjenu Evropu u vrijeme COVID-19“

U ovom teškom i izazovnom vremenu prijetnje korona virusa, važno je i korisno da svaki dan iz cijele Evrope stižu nove inicijative, kao što su:

1. Evropski odgovor na prijetnju coronavirusa koji će dokazati da je EU istinska zajednica sa zajedničkom budućnošću, potražite ovdje: www.cesue.eu/en/appeal

2. Zajednički njemačko-italijanski apel vladama svih država članica i institucijama EU, potražite ovdje: https://weareinthistogether.eu/…/european-solidarity-now-i…/

3. Otvoreno pismo evropskih ekonomista i drugih stručnjaka institucijama EU u vezi sa izdavanjem EU obveznica pod nazivom „Evropske renesansne obveznice“ za suočavanje sa evropskim zdravstvenim i ekonomskim vanrednim situacijama, pronađite ovdje: https://europeanrenaissance.altervista.org/ i sve ostale inicijative.

Sve je to znak sve veće svijesti o potrebi ujedinjenije, više demokratske i efikasnije Evrope. Sada se debata fokusira na tehnička pitanja oko toga KAKO postaviti evropski odgovor.

Crnogorska panevropska unija, preko svojih uključenih članova, potpisnica je inicijativa “Evropski odgovor na coronavirus prijetnju  da je EU prava zajednica sa zajedničkom budućnosti” i “Otvoreno pismo evropskih ekonomista i drugih profesionalaca prema EU institucijama u odnosu na izdavanje obveznica Evropske unije tzv. „Evropske renesansne obveznice“ u cilju rešavanja zdravstvenih i ekonomskih prijetnji.

 

EVROPSKI ODGOVOR NA PRIJETNJU OD KORONAVIRUSA DOKAZAĆE DA JE EU ZAJEDNICA SA JEDINSTVENOM BUDUĆNOŠĆU

15. Mart 2020.

Mi kao građani Evrope svjesni smo činjenice da je COVID-19 zajednička prijetnja koja će možda jednu članicu pogoditi prije nego drugu, ali koja će nas u konačnici pogoditi sve. Naša svakodnevica, ali i ekonomija počinju neodoljivo podsjećati na ratno stanje.

Mi kao građani Evrope zabrinuti smo i uplašeni zbog ove prijetnje, a dodatno nas plaši kakofonija, sebičnost i kratkoročni destruktivni nacionalni odgovor. Uplašeni smo zbog nedostatka strategije i vizije naših nacionalnih lidera, koji kao da nisu svjesni činjenice da je jedini odgovor za sprječavanje pandemije zajednički i jedinstveni odgovor na nivou EU, sa strogo definisanim mjerama. Takođe, potreban nam je i zajednički plan na nivou EU kojim će se oporaviti naše ekonomije nakon ove krize.

Mi kao građani Evrope odbijamo prihvatiti argument da EU u sadašnjem obliku ne predstavlja „republiku“, u punom smislu tog značenja, te da zbog toga nije dovoljno opremljena za zajedničko suočavanje s izazovom pandemije. Pozdravljamo pravovremenu odluku Evropske komisije kojom će se osigurati 25 milijardi eura i finansijska fleksibilnost koji su potrebni za suočavanjem s ovom prijetnjom. No, iako je ta mjera možda najviše što Komisija u ovome trenutku može učiniti, ona nije dovoljna.

Apelujemo na Evropsku komisiju i Parlament da predlože, kao i na nacionalne vlade da usvoje, sljedeće hitne mjere, ako je moguće već na sastanku Eurogrupe koji je predviđen za 16. mart i na sammitu Evropskog savjeta koji se treba održati kasnije u mjesecu.

1. Javno zdravlje i borba protiv epidemije mora postati kompetentnost Evropske unije i kao takva subjekt uobičajene zakonodavne procedure. Time se Komisiji trebaju omogućiti vanredna ovlašćenja za koordinaciju odgovora na epidemiju, a isto bi se trebalo omogućiti i federalnim vladama država članica
2. Povećati opseg Evropskog stabilizacionog mehanizma kako bi se obuhvatilo hitno finansiranje osnaženih evropskih i nacionalnih zdravstvenih sistema u cilju borbe protiv pandemije, koja prijeti životima građana EU, a time i ekonomskoj i finansijskoj stabilnosti cijele zajednice
3. Odustajanje od obaveznog uravnotežennja EU budžeta i osmišljavanje sigurnosne mreže kojim će se osigurati finansijska sredstva na evropskom niovou za promovisanje ekonomskog oporavka i društvene kohezije nakon što prođe prijetnja
4. Fiskalna pitanja trebala bi postati uobičajena zakonodavna procedura, a Uniji bi se trebala omogućiti i fiskalna ovlašćenja za usvajanje novih vlastitih resursa, poput poreza na zagađenje, digitalnog poreza i sl.
5. Usvajanje novog Višegodišnjeg finansijskog okvira po hitnom postupku, čiji bi iznos bio najmanje 1,3 posto BDP-a na nivou EU, kao što je i tražio Evropski parlament prema postojećoj strukturi budžetskog finansiranja. Također, budžetskom okviru bi trebalo omogućiti i dosezanje 2 % sopstvenih sredstava, kako bi se EU omogućilo finansiranje šireg spektra javnih dobara
6. Pretvoriti planiranu Konferenciju o Budućnosti Europe u konvenciju na kojoj će se reformisati osnivački ugovori između građana EU i država članica.

Mi kao građani Europe vjerujemo da je ovo ključni trenutak za cijelu Evropsku uniju. Način na koji će društvo percipirati našu zajednicu u narednim godinama uvelike će zavisiti od njenog nošenja s ovom krizom. Ovo je trenutak da dokažemo kako je EU zajednica vrijednosti i jedinstvene budućnosti koja brine o svojim građanima i državama članicama u turbulentnim trenucima političkih, ekonomskih i zdravstvenih prijetnji. Kucnuo je čas za hrabre zajedničke korake kojima možemo prevazići strah. Kucnuo je čas za jedinstvo EU, a ne za nacionalne podjele. Pozivamo sve građane da potpišu naš apel koji je dostupan na mnogim evropskim jezicima putem linka.

Apel su osmislili filozofi, profesori Roberto Castaldi i Daniel Innerarity (Rim, Italija), a potpisalo ga je više od 6.000 renomiranih akademika, predstavnika civilnog društva, poduzetnika i europskih institucija. Među potpisnicima su i mnogi ugledni akademici, stručnjaci u raznim sektorima, relevantne figure civilnog društva od kojih su mnogi obavljali dužnost javnih službenima u institucijama EU, ali su među potpisnicima i bivši predsjednik Evropskog parlamenta, bivši evropski komesari, ministri država članica, guverneri centralnih banaka i poslanici kako evropskog, tako i nacionalnih parlamenata.

 

OTVORENO PISMO EVROPSKIH EKONOMISTA PREDSJEDNICIMA INSTITUCIJA EU I ŠEFOVIMA DRŽAVA I VLADA DRŽAVA ČLANICA

 EVROPSKE RENESANSNE OBVEZNICE KAO ODGOVOR NA ZDRAVSTVENU I EKONOMSKU KRIZU U EVROPI

1.April 2020.

Širenje virusa Covid-19 predstavlja najozbiljniji globalni zdravstveni i ekonomski poremećaj koji je pogodio svijet od Drugog svjetskog rata.

Zdravstvenim sistemima, porodicama, pojedincima i firmama širom Evrope potrebna je hitna i značajna pomoć. Potrebne mjere uključuju:

1. Obezbjeđivanje resursa zdravstvenim sistemima za liječenje zaraženih pacijenata i za sprječavanje novih infekcija.
2. Omogućavanje privremenih naknada svim radnicima koji će izgubiti posao.
3. Pomaganje porodicama i mladim, starijim i invalidnim osobama da zadovolje dodatne potrebe proistekle iz krize.
4. Pružanje subvencija i finansijske pomoći firmama koje moraju da prekinu ili smanje proizvodnju.
5. Finansiranje obrazovnog sistema za implementaciju učenja na daljinu.
6. Finansiranje rada nevladinih organizacija u njihovoj ulozi socijalne podrške.
7. Finansiranje evropskog plana ulaganja u infrastrukturu i okruženje koji bi moglo na održiv način ponovo pokrenuti evropsku ekonomiju.

Evropska komisija obezbedila je 25 milijardi eura i suspendovala fiskalna pravila koja podležu primjeni u zemljama Evropske unije. Evropska centralna banka na kraju je obezbijedila privremeni “kišobran” od 750 milijardi eura.

Iako cijenimo te napore, vjerujemo da oni nijesu dovoljni.

Biće potrebna vanredna fiskalna podrška, još uvijek, nepoznatog iznosa, ali zemlje ne mogu biti ostavljene same da stoje na vlastitim fiskalnim nogama.

Ako to bude slučaj, opterećenja nacionalnog duga će eksplodirati, bez obzira na to koliko udoban današnji fiskalni prostor postojao. U vezi sa tim, fiskalnim mjerama bi nedostajala vjerodostojnost, čime bi se utvrdile kontraproduktivne tržišne reakcije koje bi povećale premiju na rizik, poremetile evropska finansijska tržišta i – u eurozoni – postavile prekomjeran teret za Evropsku centralnu banku: rimejk krize  sa državnim dugom 2010-2012. koja je proizvela nemjerljivu štetu. Što je još važnije, svako ograničenje u sposobnostima pojedinih zemalja da se bore protiv pandemije i njena ekonomska posljedica predstavlja prijetnju ljudima u svim ostalim zemljama. Ako se ovaj ozbiljni hitni slučaj ne bude pravilno riješio, zdravlje i životi miliona građana biće izloženi egzistencijalnoj prijetnji.

Suočeni smo sa neviđenim izazovom širom Unije, potrebna nam je strategija bez presedana širom Unije.

Stoga, ohrabrujemo Evropsku uniju da učini „sve što je potrebno“ za borbu protiv pandemije, ublaži bolove građana i podrži ekonomije u svim zemljama preuzimajući aktivnu ulogu u finansiranju, koordinaciji i sprovođenju neophodnih mjera. Kao rezultat, 

PREDLAŽEMO

da se resursi neophodni za reagovanje na vanredne situacije koje pogađaju sve zemlje Evropske unije prikupljaju u zajedničkom, centralizovanom fondu pod odgovornošću institucija Unije (npr. Evropske komisije), izbjegavajući neodrživo povećanje državnih dugovanja. Svaka zemlja članica trebalo bi da ima pristup ovom fondu na osnovu dokumentovanih potreba i dosljednih planova dogovorenih sa gore pomenutom institucijom; u slučaju poteškoća u donošenju odluke, resursi se trebaju raspodijeliti državama članicama prema proporciji stanovništva.

Što se tiče sredstava potrebnih za stvaranje fonda, predlaže se nekoliko prijedloga. U skladu s drugim apelima koje ćemo pratiti, predlažemo izdavanje evroobveznica, koje bi se zvale „evropske renesansne obveznice“. Ove obveznice bi mogle biti potpomognute nekim zajedničkim fiskalnim kapacitetom ili drugim finansijskim instrumentima stvorenim ad-hoc, s obzirom da strah od moralnog hazarda ne može igrati nikakvu ulogu u trenutnim okolnostima. Štaviše, naglasimo da ovaj novi zajednički dug neće podrazumijevati međusobno udruživanje postojećih državnih dugova, već će se odnositi samo na troškove koji su potrebni za suočavanje sa ogromnim zajedničkim šokom koji pogađa sve zemlje EU. Ako se pojavi kolektivna politička odlučnost i konsenzus, nijedan tehnički problem nije nepremostiv.

Na kraju krajeva, zašto je stvorena Evropska unija? Zašto bismo mi, evropski građani, trebali ostati zajedno ako nismo sposobni pružiti zajednički odgovor na zajedničku prijetnju? Bez zajedničkog odgovora, budućnost Eurozone i Evropske unije bila bi ozbiljno ugrožena.

EU bi ove teške dane trebalo da pretvori u priliku. Vrijeme je da se dokaže pravo značenje dugog procesa integracije koji je stvorio Evropsku uniju i institucije eurozone. Sada je hitno potrebno zajedničko djelovanje da se spijreči nepovratna šteta.